De belangrijkste tandaandoeningen die we in de praktijk bij de kat zien zijn FORL (feline odontoclastic resorptive lesions) en CGS (chronische gingivostomatitis).
FORL wordt in het Engels ook wel TR genoemd. Dit staat voor Tooth Resorption of Tand Resorptie. Net als bij cariës ontstaan er gaatjes in de tanden en kiezen. Maar anders dan bij cariës, gaat het proces door naar andere kiezen en tanden. Zonder behandeling lost de tand steeds meer op, wordt steeds brozer en breekt uiteindelijk af. FORL komt vaker voor bij raskatten dan bij Europese kortharigen en meestal bij katten ouder dan twee jaar. Bij katten van vijf jaar en ouder heeft ongeveer de helft een of meer letsels. Bij oudere katten neemt dit toe.
FORL type 1
Bij type 1 FORL is vaak ook parodontitis aanwezig: onherstelbare schade aan weefsels rondom de tand. Dit is te zien bij de tandhals, net boven de tandvleesrand. Die is ook vaak rood ontstoken. De behandeling bestaat uit het trekken van de aangetaste tanden.
FORL type 2
Bij Type 2 FORL ontstaan letsels bij de buitenkant van de wortel, met een lichte tandvleesontsteking. Dit proces verergert en breidt uit tot in de harde tandsubstantie (dentine), waardoor deze verloren gaat. Zolang dit proces zich afspeelt onder de tandvleesrand, heeft uw kat weinig last. Komt het letsel bij de kroonhals dan kan uw kat veel pijn krijgen. Dit kan zich uiten in vage klachten als sloomheid, speekselen, depressie en eetmoeilijkheden.
Diagnose en behandeling
Bij FORL zit net boven het tandslijmvlies een stukje bloederig weefsel. Het slijmvlies puilt in deze holte uit. Dit ziet eruit als een rooskleurig vlekje of woekering op het tandvlees over de tandkroon heen. Soms zie je echt een gat in de tand of kies. Met dentale radiografie kunnen we tijdig zien dat de wortel afbreekt en vervangen wordt door bot. De behandeling bestaat uit een kroonamputatie, een chirurgische ingreep die wordt gehecht met oplosbaar hechtmateriaal.
FCGS of het Gingivitis-Stomatitis-Pharyngitis complex (Terugkerende slijmvliesontsteking)
Deze zeer ernstige en erg pijnlijke ontsteking van het tandvlees en mondslijmvlies komt weinig voor bij katten (3% van alle tandaandoeningen). De ontsteking, vaak tot achter in de keel, kan soms al lange tijd (maanden tot jaren) aanwezig zijn. Symptomen: mondgeur, erg speekselen, bloedverlies uit de mond, slecht verzorgde vacht, bang van voederbakje, eetmoeilijkheden of complete anorexie met gewichtsverlies.
Oorzaak en diagnose
De precieze oorzaak is onbekend. Een overdreven reactie op tandplak of tandsteen kan een rol spelen, door een afwijking in het afweersysteem van deze katten. Een chronische uitgebreide ontsteking in de mondholte is typisch voor gingivostomatitis. Een korte ontsteking kan het begin zijn van stomatitis of een heel andere aandoening, zoals allergie, vreemd voorwerp, parodontitis, forl, infecties (FIV, FeLV) of een systemische ziekte (nierfalen, suikerziekte). Het advies is om voorafgaand een bloedonderzoek uit te voeren om het merendeel van deze andere oorzaken uit te sluiten. Met dentale radiografie kunnen we wortelresten van al eerder getrokken tanden herkennen. Deze wortelresten houden de ziekte in stand.
Behandeling
Medicijnen kunnen de ziekte op korte termijn onder controle houden, maar op de lange termijn is dit onvoldoende. Het trekken van de kiezen nemen de pijn vrijwel meteen weg en houdt de ziekte ook op lange termijn onder controle. We kunnen u ook adviseren over alternatieve behandelingen. Hiervoor geldt wel dat uw kat dan mogelijk herhaaldelijke behandelingen moet ondergaan of zelfs levenslang behandeld moeten worden.
Het doel van de behandeling is altijd:
- Tandplak tot een minimum beperken (thuisbehandeling door de eigenaar: dagelijks poetsen indien mogelijk, dit kan erg pijnlijk zijn)
- Aanwezige tandaandoeningen behandelen (parodontitis, forl)
- Ontsteking controleren